21 Ekim Küresel İyot Eksikliği Günü
21/10/2019Yetişkin vücudunda ortalama 20-30 mg kadar iyot bulunur. Bunun %75i tiroid bezinde, kalanı kan, süt salgılayan meme bezi, mide mukozası ve diğer dokulardadır. İyot, tiroid bezinden salgılanan T3 ve T4 hormonlarının bileşiminde bulunur.
Yiyecek ve içeceklerle vücuda alınan iyot ince bağırsaklardan kana emilir, başlıca idrarla atılır, az bir miktar da gaita ile atılır.
Türkiye’de endemik guatr ve iyot eksikliği önemli bir halk sağlığı problemidir. Ülkemizde tüm sofra tuzlarının zorunlu olarak iyotlanması için gerekli yasal düzenlemeler yapılmış ve 2000’li yıllarda ülkemizde iyotlu tuz kullanımı yaygınlaștırılmıștır.
İyot eksikliğinin sonuçları:
İyot eksikliği için en kritik dönem beyin gelișiminin büyük oranda tamamlandığı ikinci trimester ve 3 yaș aralığıdır. İyot eksikliğinde IQ 13.5 puan azalmaktadır.
Fetüs: Düșük, ölü doğum, doğumsal anomaliler, artmıș perinatal mortalite, artmıș çocuk ölüm hızı, nörolojik kretenizm, psikomotor defektler
Yeni Doğan: Neonatal hipotiroidizm
Çocukluk ve ergenlik dönemi: Mental ve fiziksel gelișme geriliği
Tüm Yașlar: Guatr, Hipotiroidi, Bozulmuș mental fonksiyonlar, Nükleer radyasyona maruziyet riskinde artıș,
İyot Gereksinmesi:
WHOtarafından tavsiye edilen günlük iyot alımı (2007)
- Çocuk 0–59 ay; 90 mcg/gün
- Çocuk 6–12 yaş; 120 mcg/gün
- Yetișkin >12 yaş; 150 mcg/gün
- Gebelik ve emzirme dönemi; >250 mcg/gün
Bu miktarlarda iyot alınmadığında bireyler, özellikle fetüs, yeni doğan ve çocuklar iyot eksikliği hastalıkları için risk altındadır.
İyot kaynakları:
İyotlu tuz (5 gram= 1 tatlı kaşığı) : 47.5 mcg
Kefal (100 gram) :80.5 mcg
Karides (100 gram) :58 mcg
Barbun (100 gram) :41.9 mcg
Palamut (100 gram) :33.7 mcg
İstavrit (100 gram) :26 mcg
Çipura (100 gram) :11.5 mcg
Hamsi (100 gram) :10.7 mcg
Levrek (100 gram) :10 mcg