Günümüzde gittikçe artan vejetaryenlik ve veganlık hakkında konuşalım bu hafta. Anlamları karıştırıldığı için ilk olarak tanımlarından ve aralarındaki farklardan bahsedelim. 

Veganlar; et, hayvansal ürünler (bal, yumurta, süt, süt ürünleri) tüketmezler.  Aynı zamanda deri, ipek, yün gibi hayvanlardan elde edilen ürünleri de kullanmazlar. 

Vejetaryen beslenme şeklinde ise bireyler hayvansal besinlerin tamamını veya bir kısmını tüketmekten kaçınırlar.

Vejeteryanlığın farklı çeşitleri vardır

1.Lakto vejetaryen: süt, süt ürünleri tüketir. Geri kalan hiçbir hayvansal ürünü tüketmez.

2.Ovo vejetaryen: yumurta tüketir, geri kalan hiçbir hayvansal ürünü tüketmez.

3.Lakto-ovo vejetaryen: yumurta, süt, süt ürünleri, bal tüketir. Geri kalan hiçbir hayvansal ürünü tüketmez

4.Pesko vejetaryen: Balık, deniz canlıları, süt, süt ürünleri, yumurta tüketir. Geri kalan hiçbir hayvansal ürünü tüketmez

5.Polo vejetaryen: Sadece kümes hayvanlarını tüketir. Geri kalan hiçbir hayvansal ürünü tüketmez

6.Semi vejetaryen: Sınırlı miktarda tavuk, balık tüketirler, kırmızı et tüketmezler. Yumurta, süt, süt ürünlerini tüketirler

 

AVANTAJLARI

• Obezite riskini azaltır.
• Bitkisel ağırlıklı beslenmeye bağlı olarak yüksek posa, düşük yağ alımları olur.
• Tip II diyabet, hipertansiyon, kalp damar hastalıkları riskini azaltır.
• Sebze meyve, kurubaklagil, tam tahıl ürünler tükettikleri için (antioksidan vitaminler, fitokimyasal içerikleri sayesinde) bazı kanser türlerine karşı koruyucudur. Özellikle et tüketmedikleri veya sınırlı tükettikleri için kolon kanserine yakalanma ihtimalleri düşüktür.
• Böbrek taşı, safra taşı, böbrek hastalıkları ve gut hastalığı riskleri düşüktür.

DEZAVANTAJLARI

• Yetersiz enerji alımı görülebilir.
• Diyetleri yeterli ve kaliteli protein sağlayamaz. (Lakto, Lakto-ovo, Polo, Pesko vejetaryenler için protein büyük sorun değildir).
• Diyetlerinde doymuş yağ, omega 3 yağ asidi ve çinko düşüktür
• Demir anemisi görülebilir(Lakto-ovo ve Semi vejetaryen diyetlerinde genelde yeterlidir).
• Kalsiyum yetersizliğine bağlı kemik sağlığı bozulabilir(Lakto-ovo vejetaryenler kalsiyum ihtiyaçlarını karşılarlar).
• D vitamini yetersizliği görülür.
• B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklarda bulunduğu için eksikliği görülür. B12 eksikliği sonucu homosistein yükselir ve bu durum kalp damar hastalıkları için bir risk faktörüdür. Hiperhomosisteinemi düşük kemik-mineral yoğunluğu ile ilişkilidir.

Sonuç olarak;  iyi bir diyet planlaması ile optimal bir besin ögesi dağılımı yapılarak, vejetaryen diyetler daha sağlıklı bir hale getirilebilir.